In 1951 kwamen 12.500 Molukkers naar Nederland. Ze dachten dat hun verblijf tijdelijk was, in afwachting van terugkeer naar hun eigen republiek, de RMS.
Maar die terugkeer kwam er nooit. Ook in Venlo vestigden zich gezinnen, die hun koffers vaak ingepakt lieten staan in de hoop dat ze weer terug konden. 

Hun verhaal is er één van heimwee, muziek, eten en veerkracht. Via projecten als Loods S en de Stichting Kwante Kaketoe worden deze verhalen levend gehouden en gedeeld. De Bibliotheek Venlo is een belangrijke partner om deze geschiedenis zichtbaar te maken, juist voor Venlonaren die het misschien nog niet kennen. Dit verhaal nodigt uit tot verbinding en wederzijds begrip.

Tasilo Pieck en Erik Boom zorgen ervoor dat de verhalen verteld worden.

In 1953 werden ook in Venlo de eerste Molukse gezinnen geplaatst. “Ze hadden daar niets over te zeggen,” vertelt Tasilo Pieck, cultuurmaker en derde generatie Molukker. “De overheid bepaalde wie waarheen ging. Soms werden gezinnen bewust op basis van hun politieke overtuiging – voor of tegen de RMS – bij elkaar gezet of juist uit elkaargehaald. Dat heeft families en gemeenschappen verscheurd.”

De ontvangst was sober. Gezinnen kwamen terecht in barakken en loodsen. Sommige koffers bleven jarenlang ingepakt staan, symbool voor de hoop dat de reis naar huis op een dag toch zou komen.

“Mijn opa was militair,” zegt Tasilo. “Thuis was hij de generaal, iedereen moest luisteren. Maar achter die strengheid zat verdriet. Heimwee, nachtmerries. Er was geen therapie, geen hulp. Dat onverwerkte trauma werd vaak onbewust doorgegeven aan kinderen en kleinkinderen. Wij noemen dat een transgenerationeel trauma.”

Muziek en eten als taal

In dat stilzwijgen vonden Molukkers andere manieren om emoties te uiten. Er waren veel liederen, vaak melancholisch en over heimwee. “Muziek was een uitlaatklep,” zegt Tasilo. “Ik kon mijn vader moeilijk bereiken in gewone gesprekken, maar als we samen muziek maakten, lukte dat wél. Muziek was onze taal.”

Ook eten speelde – en speelt – een centrale rol. Tasilo: “Eerst komt het eten, dan de woorden. Aan tafel, bij onze moeders en oma’s, kwamen de verhalen. Samen koken en eten bracht mensen bij elkaar. Dat was verbondenheid toen, en dat is het nu nog steeds. De geuren en smaken dragen onze cultuur en identiteit.”

Ervaringen in Indonesië

De achtergrond van veel Molukkers was complex. In Indonesië werden zij na de onafhankelijkheid vaak gediscrimineerd.
Tasilo: “Sommige ouderen zeiden: met de Nederlanders konden we tenminste rekenen op een eerlijke verdeling. Dat was het verschil.”

Loods S: herinneringen bewaren

Met Loods  wil Tasilo die geschiedenis tastbaar maken. “De naam verwijst naar de loodsen waarin onze families woonden bij aankomst. Voor mij staat het symbool voor het begin van ons leven hier. De Loods is er om de verhalen van de eerste generatie niet te vergeten en door te geven, niet alleen aan onze kinderen en kleinkinderen, maar juist ook aan de Venlonaren. Er is nog steeds veel onwetendheid. Met de Loods willen we de ‘ingekeerde wereld’ openbreken en laten zien: dit is óns verhaal, dit hoort óók bij Venlo.”

Scholen sluiten inmiddels aan. Leerlingen van de Internationale Schakelklas herkenden zich in thema’s als migratie en ontworteling. Scholieren van het Valuascollege maakten kunstwerken geïnspireerd door de Molukse geschiedenis. “Dat laat zien dat ons verhaal breder resoneert,” zegt Tasilo.

De kwante kaketoe: Kleurrijke zichtbaarheid

Diezelfde drang naar zichtbaarheid leeft bij de Kwante Kaketoe. Erik Boom, voorzitter van de stichting en getrouwd met een Molukse vrouw, legt uit: “De naam zegt alles. Kwant is Venloos dialect voor eigenzinnig en bijzonder, en de kaketoe is een kleurrijke vogel van de Molukken. Samen staan ze voor onze plek in deze stad.”

In 2014 liep de groep voor het eerst mee in de Venlose optocht, verkleed als speelgoedsoldaatjes. “Dat was een eerbetoon aan de KNIL-militairen,” zegt Erik. “We wilden zichtbaar maken: wij zijn hier,vergeet ons niet.”

Die boodschap werd gehoord. De Kwante Kaketoe kreeg landelijke aandacht, tot in het NOS Journaal. Later werden ze zelfs gekozen als Boerebroelofgezelschap, een rol diep verankerd in de Venlose carnavalstraditie. En als kroon op het werk volgde de titel Venlonaer van het Jaor. Erik: “Dat is een mooie erkenning voor datgene waar wij voor staan”. 

De bibliotheek als brug

Vandaag helpt de Bibliotheek Venlo dit verhaal verder te vertellen. Daar is in september en oktober de gastcollectie Molukse gemeenschap te zien: boeken, een
podcast, foto’s en muziek, maar ook een interactieve digitafel die de reis van zestien Molukse families in Venlo laat zien.

Dat de bibliotheek hierbij een belangrijke rol speelt beamen zowel Erik als Tasilo. “Veel Venlonaren kennen ons verhaal niet of slechts gedeeltelijk. De collectie laat zien dat wij niet allemaal hetzelfde pad hebben gelopen. Het maakt onze cultuur tastbaar en herkenbaar, juist voor wie er nog weinig van weet.”

Vooruitkijken naar 2026

Tasilo kijkt alweer vooruit: “In 2026 is het 75 jaar geleden dat de eerste Molukkers aar Nederland kwamen. Voor ons een belangrijk moment. Niet alleen om terug te kijken, maar juist om te laten zien: dit is onze bijdrage. Onze opa’s kwamen met één koffer voor een heel gezin. Ze offerden alles op. Uit die offers is veerkracht geboren. En die veerkracht willen wij doorgeven, aan onze kinderen én aan de stad Venlo.”